Psychische klachten na een ongeval
Veel slachtoffers van ongevallen ervaren psychische klachten. Dit is een normale reactie op een schokkende gebeurtenis. U bent niet gek en u staat er niet alleen in.
Veelvoorkomende psychische klachten
- Angst: Voor herhaling, voor verkeer, voor situaties die lijken op het ongeval
- Slaapproblemen: Moeite met inslapen, nachtmerries, vaak wakker worden
- Herbeleving: Flashbacks, steeds terugdenken aan het ongeval
- Concentratieproblemen: Moeite met focussen, vergeetachtigheid
- Prikkelbaarheid: Snel geïrriteerd of emotioneel
- Somberheid: Neerslachtig, geen energie, geen zin
- Vermijdingsgedrag: Bepaalde plekken of activiteiten mijden
- Schuldgevoelens: Ook al was het niet uw schuld
- Lichamelijke klachten zonder medische oorzaak: Hoofdpijn, buikpijn, spanning
Deze klachten zijn een normaal onderdeel van de verwerkingsreactie. In veel gevallen verminderen ze vanzelf binnen enkele weken tot maanden. Maar soms blijven ze langer bestaan of worden ze erger. Dan is professionele hulp zinvol.
Wanneer professionele hulp zoeken?
Het is niet altijd makkelijk om te bepalen wanneer u hulp moet zoeken. Als vuistregel: zoek hulp als klachten langer dan 4-6 weken aanhouden of als ze uw dagelijks leven beperken.
Zoek hulp als u merkt dat:
- Klachten niet verminderen na 4-6 weken
- Klachten juist erger worden
- U dingen niet meer durft of doet die u eerst wel deed
- Uw werk of relaties eronder lijden
- U zich terugtrekt uit sociale activiteiten
- U alcohol of medicijnen gebruikt om met klachten om te gaan
- U zelfmoordgedachten heeft
- Mensen om u heen zich zorgen maken
Direct hulp bij crisis
Bij ernstige psychische problemen, zelfmoordgedachten of acute crisis:
- 113 Zelfmoordpreventie: 113 (24/7 gratis)
- Crisisdienst GGZ: Bereikbaar via uw huisarts of 112
- Huisartsenpost: 088 - 003 0600
Liever te vroeg dan te laat
Vroeg ingrijpen voorkomt dat klachten chronisch worden. Twijfelt u? Maak een afspraak met uw huisarts of een psycholoog voor een eerste gesprek. U kunt altijd nog besluiten dat u het (nog) niet nodig heeft.
Stap 1: Naar de huisarts
Uw huisarts is meestal het eerste aanspreekpunt. In een gesprek kan de huisarts:
- Uw klachten bespreken en beoordelen
- Uitleggen wat er aan de hand is (psycho-educatie)
- Zelfhulpmaterialen aanreiken
- Advies geven over omgaan met klachten
- Medicatie voorschrijven indien nodig (bijvoorbeeld slaap- of kalmeringsmiddelen)
- Verwijzen naar verdere hulp
Voorbereiding huisartsbezoek
Noteer vooraf:
- Welke klachten u heeft
- Sinds wanneer (datum ongeval)
- Hoe erg de klachten zijn
- Hoe ze uw leven beïnvloeden
- Wat u al geprobeerd heeft
Tijdens het gesprek
Wees open en eerlijk. Schaam u niet. Psychische klachten na een ongeval zijn normaal en de huisarts neemt u serieus. Vertel ook over donkere gedachten - de arts kan helpen.
Welke psychologische hulp is er?
Er zijn verschillende niveaus van psychologische zorg, afhankelijk van de ernst van uw klachten.
Slachtofferhulp Nederland
Voor wie: Iedereen die slachtoffer is van een misdrijf of ongeval
Wat: Gratis emotionele steun, praktische hulp en informatie
Duur: Eerste opvang, doorverwijzing naar langdurige hulp indien nodig
Contact: 0900 - 0101 (lokaal tarief) of www.slachtofferhulp.nl
Dit is vaak een goede eerste stap voor directe opvang na een traumatische gebeurtenis.
Basis-GGZ (eerstelijns psychologische zorg)
Voor wie: Lichte tot matige psychische klachten
Wat: Kortdurende therapie, meestal 3-8 gesprekken
Behandelingen: Gesprektherapie, cognitieve gedragstherapie, EMDR
Verwijzing: Via huisarts of zelf aanmelden (afhankelijk van praktijk)
Vergoeding: Volledig vergoed uit basisverzekering (na eigen risico)
Gespecialiseerde GGZ (tweede- en derdelijnszorg)
Voor wie: Ernstige of complexe psychische klachten
Wat: Langdurige of intensieve behandeling
Behandelingen: Uitgebreide therapie, medicatie, klinische opname indien nodig
Verwijzing: Via huisarts
Vergoeding: Volledig vergoed uit basisverzekering (na eigen risico)
EMDR - Effectief bij trauma
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een effectieve therapievorm voor trauma-verwerking en wordt veel gebruikt bij ongevalslachtoffers.
Hoe werkt EMDR?
Bij EMDR herleeft u het traumatische ongeval in gedachten terwijl u afgeleid wordt met oogbewegingen of andere prikkels. Dit helpt uw brein de herinnering te verwerken en op te slaan zonder de hevige emoties.
Bewezen effectief bij:
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- Angststoornissen na ongevallen
- Nachtmerries en flashbacks
- Vermijdingsgedrag
EMDR werkt vaak sneller dan reguliere therapie. Veel mensen merken al na 4-8 sessies verbetering.
EMDR-therapeut vinden
Niet alle psychologen zijn opgeleid in EMDR. Zoek specifiek naar EMDR-therapeuten:
- Website VGCt: www.vgct.nl (Vereniging Gedragstherapie en Cognitieve therapie)
- Website EMDR Nederland: www.emdr.nl
- Vraag uw huisarts om verwijzing naar EMDR-therapeut
Psycholoog vinden - Stappenplan
Stap 1: Bepaal welke hulp u nodig heeft
Bespreek met uw huisarts of Basis-GGZ voldoende is of dat u gespecialiseerde hulp nodig heeft.
Stap 2: Krijg verwijzing
Vraag uw huisarts om verwijzing. Voor Basis-GGZ kunt u soms ook zelf contact opnemen, maar een verwijzing is vaak wel nodig voor vergoeding.
Stap 3: Kies een psycholoog of GGZ-instelling
Zoek een praktijk of instelling in uw regio:
- www.ggznederland.nl: Overzicht GGZ-instellingen
- www.depraktijkgids.nl: Zoeken op specialisatie
- www.ikzoekeenpsycholoog.nl: Platform Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie
- Google: "basis-GGZ [uw plaats]" of "psycholoog trauma [uw plaats]"
Stap 4: Check specialisaties
Zoek een psycholoog met ervaring in:
- Trauma en PTSS
- Angststoornissen
- EMDR (bij traumaklachten)
- Verkeersongevallen of arbeidsongevallen (specifieke expertise)
Stap 5: Check contracten met zorgverzekeraar
Heeft de praktijk contract met uw verzekeraar? Dit voorkomt eigen bijdragen. Check op de website van uw verzekeraar of bel de praktijk.
Stap 6: Neem contact op
Bel de praktijk voor aanmelding. Vertel:
- Dat u bent doorverwezen door uw huisarts
- Dat het gaat om klachten na een ongeval
- Wat voor soort hulp u zoekt (bijvoorbeeld EMDR)
Stap 7: Intake gesprek
U krijgt een intakegesprek (45-60 minuten). De psycholoog:
- Luistert naar uw verhaal
- Stelt vragen over uw klachten
- Maakt een behandelplan
- Plant vervolgafspraken
Wachttijden GGZ
Wachttijden in de GGZ kunnen helaas oplopen. Gemiddeld wacht u:
- Basis-GGZ: 2-4 weken voor intake
- Gespecialiseerde GGZ: 4-8 weken voor intake, daarna nog weken tot start behandeling
Te lange wachttijd?
Als wachttijd uw situatie verergert of als er urgentie is:
- Bel uw huisarts om dit te melden - soms kan spoed worden ingepland
- Vraag om verwijzing naar andere praktijk met kortere wachttijd
- Bel Slachtofferhulp Nederland (0900 - 0101) voor tussentijdse ondersteuning
- Bij crisis: bel huisartsenpost (088 - 003 0600) of 112
Kosten en vergoeding
Basis- en gespecialiseerde GGZ
Vergoeding: Volledig vergoed uit basisverzekering
Eigen risico: Gaat af van uw eigen risico (max. €385 in 2024)
Sessies: Onbeperkt aantal sessies, zolang medisch noodzakelijk
Vrije psychologenpraktijken (buiten GGZ)
Vergoeding: Alleen via aanvullende verzekering (check uw polis)
Sessies: Meestal 5-10 sessies per jaar vergoed
Kosten: €80-120 per sessie, waarvan een deel vergoed wordt
Terugvorderen via letselschadeclaim
Psychische klachten zijn onderdeel van uw letselschade. Alle kosten kunt u terugvorderen:
- Eigen risico
- Eigen bijdragen
- Kosten van niet-vergoede therapie
- Reiskosten naar psycholoog
Bewaar alle facturen en declaraties!
Tips voor psychologische hulp
1. Schaam u niet
Psychische klachten zijn net zo reëel als fysieke klachten. Het is een teken van kracht, niet zwakte, om hulp te zoeken.
2. Wacht niet te lang
Hoe eerder u hulp zoekt, hoe beter. Vroege behandeling voorkomt chronische problemen.
3. Geef de klik tijd
Het kan even duren voor u op uw gemak bent bij een therapeut. Geef het 2-3 sessies. Klikt het echt niet? Vraag om een andere therapeut - dat is normaal en toegestaan.
4. Wees open
Hoe eerlijker u bent, hoe beter de therapeut u kan helpen. Alles wat u vertelt is vertrouwelijk (beroepsgeheim).
5. Doe huiswerk
Vaak krijgt u opdrachten tussen sessies door. Doe deze - ze zijn belangrijk voor uw herstel.
6. Heb geduld
Psychologische verwerking kost tijd. U merkt niet na één sessie al verschil. Geef het proces de tijd.
Psychische klachten in uw letselschadeclaim
Psychische klachten horen volledig bij uw letselschade en worden meegenomen in uw claim.
Documentatie is belangrijk
Voor uw claim is het belangrijk dat uw psychische klachten goed worden gedocumenteerd:
- Vertel uw huisarts over psychische klachten - die legt het vast in uw dossier
- Meld klachten ook aan uw letselschade-advocaat
- Bewaar alle brieven en rapportages van psychologen
- Houd een dagboek bij van uw psychische klachten
Psychisch letsel kan aanzienlijke vergoeding opleveren. Bagatelliseer uw klachten niet.
Wij nemen psychisch letsel serieus
Psychische klachten zijn een belangrijk onderdeel van letselschade. Wij zorgen dat deze worden erkend en vergoed. U kunt zich focussen op herstel, wij regelen dat u de hulp krijgt die u nodig heeft.
Start uw claimOok psychische schade wordt volledig vergoed